فریبا سامانی/به گزارش پایگاه خبری دیار عالمان کارشناسان فرهنگی و روان‌شناسان اجتماعی هشدار می‌دهند که نفوذ تدریجی فرهنگ‌های ارسالی غربی از طریق رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و محصولات سرگرمی، موجب تغییراتی بنیادین در سبک زندگی، ارزش‌ها و نگرش جوانان ایرانی شده است.
مطابق با تحلیل‌های فرهنگی، یکی از مهم‌ترین جلوه‌های این نفوذ، رواج مصرف‌گرایی افراطی، فردگرایی بی‌حد، و تضعیف نهاد خانواده است. بسیاری از این مفاهیم در قالب محتوای تصویری جذاب اما پنهان، سلیقه‌ها و باورهای جامعه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
در بخش مهمی از تولیدات رسانه‌ای غربی، مفاهیمی مانند آزادی مطلق در روابط، تمسخر ارزش‌های سنتی، و تبلیغ الگوهای ظاهری غیرواقعی تکرار می‌شود که منجر به بحران هویت، اضطراب اجتماعی، و نارضایتی از خود در میان نوجوانان و جوانان شده است.
کارشناسان معتقدند که ترویج سبک زندگی سکولار و مادی‌گرا باعث فاصله‌گیری تدریجی از هویت ایرانی-اسلامی می‌شود؛ هویتی که مبتنی بر خانواده‌محوری، معنویت، قناعت، و ارتباطات عاطفی است.
در زیر به توضیح تعدادی از این موارد می پردازیم:
۱. مصرف‌گرایی (Consumerism)
یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های فرهنگ غربی ارسالی، ترویج مصرف مداوم و بی‌حد است.
این فرهنگ افراد را تشویق می‌کند که هویت خود را از طریق کالاها، برندها و مدگرایی تعریف کنند.
۲. فردگرایی افراطی (Extreme Individualism)
در بسیاری از محصولات رسانه‌ای غربی، استقلال مطلق از خانواده، جامعه و حتی مذهب تبلیغ می‌شود.
این نوع فردگرایی باعث تضعیف روابط خانوادگی، مسئولیت‌پذیری جمعی و هویت اجتماعی می‌شود.
۳. آزادی مطلق در روابط جنسی و بی‌قیدی اخلاقی
رواج روابط آزاد، عادی‌سازی خیانت، تضعیف قبح بی‌عفتی و کاهش مرزهای اخلاقی، از جمله پیام‌های تکرارشونده در سینما، سریال‌ها و شبکه‌های اجتماعی غربی است.
۴. سبک زندگی لیبرال و سکولار
تأکید بر جدایی دین از زندگی روزمره، نادیده‌گرفتن ارزش‌های معنوی و تمسخر باورهای دینی، در برخی تولیدات فرهنگی غربی دیده می‌شود.
این نوع محتوا به‌ویژه بر ذهن نوجوانان و جوانان تأثیر زیادی می‌گذارد.
۵. ترویج الگوهای زیبایی غیرواقعی
در شبکه‌های اجتماعی، الگوهایی از بدن، چهره، ثروت و موفقیت ارائه می‌شود که اغلب غیرواقعی، دستکاری‌شده و نامتناسب با فرهنگ‌های بومی است.
این موضوع باعث بروز مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال بدنی (Body Dysmorphia) و کاهش عزت نفس می‌شود.
۶. تضعیف خانواده و هویت سنتی
در برخی فرهنگ‌های ارسالی، نهاد خانواده به‌عنوان یک ساختار قدیمی یا محدودکننده به تصویر کشیده می‌شود.
ترویج سبک زندگی مجردی، روابط آزاد و طلاق آسان، باعث تغییر نگرش نسبت به نهاد خانواده می‌شود.
به گفته تحلیلگران رسانه، مقابله با این روند نیازمند افزایش سواد رسانه‌ای در میان خانواده‌ها و نسل جوان، تولید محتوای بومی باکیفیت و جذاب، و احیای ارزش‌های فرهنگی اصیل با زبان هنر و رسانه‌های نوین است.
فرهنگ‌های ارسالی، اگرچه در بسته‌هایی جذاب ارائه می‌شوند، اما در صورت عدم هوشیاری فرهنگی، می‌توانند به تدریج هویت تاریخی و روان جمعی یک ملت را تحت تأثیر قرار دهند.
