به گزارش پایگاه اطلاع رسانی گلپانا: تعطیلات عیدنوروز زمان خوبی برای گشت و گذر در ایران عزیزمان می باشد. ایران کشوری است که در کمتر از یک ساعت سفر با اتومبیل از شنهای کویری می توانید خود را در لابه لای برفها ببینید. در ایام نوروز باتوجه به اینکه جاده ها خالی از ماشینهای سنگین است و امکانات اسکان مثل مدارس و پارکها در تمام شهرهای ایران، اورژانسهای جاده ها، بازبودن در ابنیه و آثار تاریخی و بازارصنایع دستی، وجود راهنمایان گردشگری در اکثر شهرها ودهها مزایای دیگر بستری مناسب را برای سفر در این چند روز عید فراهم می نماید، پیشنهاد میکنم تا دیر نشده بار سفر رابسته و مسیرهای خود را انتخاب و راهی سفر شوید، که خالی از لطف نیست نوروز امسال به شهر خوش آب وهوای گلپایگان هم سری بزنید و در این راستا این گزارش در شناخت بیشتر این منطقه به شما کمک خواهد کرد.
گلپایگان شهری در استان اصفهان و از زیباترین شهرهای ایران است که در فاصله ۳۵۲ کیلومتری تهران و ۱۵۶کیلومتری شمال غربی اصفهان قرار دارد. سلسله کوه‌های مرکزی و رود قبله که از کوه‌های جنوبی خوانسار سرچشمه می‌گیرد، از این شهر می‌گذرد و مابین شهرهای خوانسار، نجف آباد، خمین، میمه جای گرفته است. گلپایگان شهری است با فرهنگ کهن، پرداخته همای دختر بهمن (سمره، چهره آزاد)، از سلسله کیانیان، که دراصل نامش، وردپاتکان(سرزمین گل ُسرخ) بوده‌است.پیشینه زندگی در گلپایگان این کهن شهر دوران کیانی، به دوران پارینه سنگی میانه و نوسنگی می‌رسد. این ادعا را همچون میتوان از سنگ نگاره‌هایی که بیانگر اشیایی مانند چماق و تیر و کمان و کمند و کهن‌ترین سازهای ایرانی است، اثبات کرد.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ تعداد جمعیت شهرستان گلپایگان ۸۶۶۰۱ نفر (۲۴۸۲۰ خانوار) بوده است.
این شهرستان سه دهستان (جلگه، کنار رودخانه و نیوان)، سه شهر (گلپایگان، گوگد و گلشهر) و ۵۲ روستا دارد.
اگر سوغات سفر هم برایتان مهم است باید بگویم صنایع دستی (منبت، خاتم کاری و قالی بافی)
لبنیات، کباب گلپایگان ره آورد خوبی برای سفرتان میتواند باشد .
مکان های دیدنی وتاریخی این شهر عبارتند از :
مسجد جامع گلپایگان
یادگار دوران سلجوقی:
مسجد جامع گلپایگان از مساجد مهم تاریخی دوران سلجوقی و از مساجد بزرگ ایران زمین است که با توجه به تاریخ ساخت آن شاید بتوان گفت معماری ایرانی – اسلامی این مسجد الگویی بوده است برای ساخت مسجدهای بزرگ دیگر به ویژه مناطقی که در قلمرو حکومت سلجوقیان بودند. این مسجد در شهر گلپایگان و خیابان مسجد جامع قرار گرفته است.مسجد جامع گلپایگان در سال ۵۰۸ هجری قمری، در دوران حکومت ابوشجاع محمدبن ملکشاه سلجوقی بنا شده‌است. این مسجد دارای صحن و شبستان وسیع و گنبد بزرگ آجری می‌باشد و متعلق به زمان محمد بن ملکشاه سلجوقی می‌باشد.
ازخصوصیات مسجد و گنبد آن دارا بودن کتیبه‌های آجری متعدد و تزئینات فراوان دوره سلجوقی است. در متن کوفی گنبد، نام محمد بن ملک شاه خوانده می‌شود و اطراف محراب بزرگ زیر گنبد در متن کتیبه‌ای نام بانی آن بنای عظیم را، ابونصربن محمد بن ابراهیم آورده‌اند. همچنین بر بدنه‌های مختلف شبستان نام بزرگان دین و جملات مذهبی را به خط کوفی آجری نوشته‌اند. شکارچیان گنج از جمله Lorenz korn و تیم همراهش (که به گلپایگان نیز آمده‌اند)، با شگفتی از کتیبه‌های مسجد جامع گلپایگان یاد کرده‌اند. (منبع: مقاله Schatzsuche unter der Moschee شکار گنج در مسجد)
بازار سنتی گلپایگان
همانند بازار های شهرهای قدیمی ایران دارای طاق های گنبدی ضربی آجری با گوشه های جالب است و به آجرکاری‌های دوران صفوی در بازار بزرگ اصفهان شباهت دارد.
بازار سنتی گلپایگان شامل بازار مسگرها، کوزگرها، فرشفروشان، بازار گیوه دوزان، بازار اصلی و تعداد زیادی پاساژ می باشد.
مناره گلپایگان
مناره شهر گلپایگان در زمره بلندترین مناره‌های قرن پنجم هجری قمری است. مناره گلپایگان که به آن «میل گلپایگان» نیز گفته می شود در خیابان امام خمینی ، سه راه آیت طالفانی و روبروی پارک فانوسمنار گلپایگان دارای دو در است و در درون آن پلکانی تعبیه شده‌است. قسمت‌های پایین و بالای مناره مرمت گردیده و دارای کتیبه آجری است که این کتیبه به خط کوفی نوشته شده و فاقد تاریخ می‌باشد و متن کتیبه آن از آیات کلام الله مجید است.
این مناره با قدمتی حدود ۹۰۰ سال در برابر عوامل طبیعی (زلزله، باد، باران، سرما و گرما) سرفراز برجای مانده‌است و از جمله بلندترین مناره‌های ایران می‌باشد. دو راه پله دارد که بصورت دورانی با ۶۴ پله به بالای مناره میتوان صعود کرد.
این مناره از زمان سلجوقیان می‌باشد که ساختمان آن را احتمالا با ساختمان مسجد جامع و بازار چهارسوق همزمان می‌دانند. تا حدود چهل سال قبل، اطراف آن خرابه و چاله چوله بود که مردم گاهی از آنجا خاک می‌بردند و قطعه‌های ظروف سفالین شکسته نیز دیده می‌شد و آن محل را چاله‌های پامناره می‌گفتند. حول و حوش منار، خلافهای گوناگون صورت می‌گرفت و کلاً محل خوبی نبود…
بزهکاران که دعوا راه می‌انداختند ورد زبان شان این بود که «اگه راست میکی بیا پا منار»
در محل منار گلپایگان جای خندقی هم بود که یک قسمت آن را برای زمین ورزش صاف کرده بودند ولی اکنون فقط چند متری اطراف مناره را حصار نموده‌اند.
شیرهای مناره
دو شیر قبلا در محل پاشیرا نزدیک مقبره باباعبدالله در کنار جاده قافله و ابتدای کوچه حکومتی بودند. میدان پاشیرا نسبتا وسیع و دکه بازی و ورزش بچه‌های محل بود و براین شیرها که وسیله سرگرمی بچه‌ها بود سوار می‌شدند و بازی می‌کردند. بعد از خیابان کشی چون خیابان چند متری از جاده قافله فاصله پیدا کرد و زمین‌های اطراف پاشیرا را با قسمتی از جاده قدیم به مالکین آن حدود دادند و میدان پاشیرا را هم گودبرداری نمودند که رختشوی خانه بسازند. شیرهای سنگی را با تخته و گرده چوب و غلطک که بوسیله دو گاو نر کشیده می‌شد، تک تک به پای مناره منتقل کردند.
از دو شیر سنگی امروز، یکی تنها شده و در زیر سایه مناره سلجوقی در فراق دوست بسر می‌برَد. یکی از شیرها را چند سال قبل دزدیدند و الان تنها یک شیر در پای منار است.
شیرهای به این سنگینی که با غلتک و ۲ گاو نر آوردند را در روز روشن با جرثقیل در نزدیکی کلانتری به سرقت برده اند و هنوز اثری از آن نیست.
–
امامزاده سید السادات:
این بنا که مربوط به قرن هشتم هجری است، دارای ایوان و غرفه های دو طبقه و یک گلدسته آجری و گنبدی به بلندی ۹ متر است.تزئینات سمت شمال شرقی و جنوب شرقی این بنا از نظر ظرافت کار شایان توجه است.
سه تن از فرزندان امام موسی کاظم(ع) و فرزند امام علی النقی (ع) در این بقعه مدفونند.
ارگ گوگد
ارگ گوگد دومین بنای بزرگ خشت و گلی ایران می باشد که در تاریخ و زمان، ساخت آن به حدود چهار قرن پیش نسبت داده می شود. تنها سند مکتوبی که از این بنا موجود است متعلق به یکصد و سی سال پیش می باشد و نشان می‌دهد نصف بنای ارگ توسط شخصی به نام علیخان به عنوان مهریه به همسرش واگذار شده است و از آن پس به عنوان ارگ علیخانی نامیده شده است.
گوگد و شهر گلپایگان در مسیر جاده اصلی تجاری دوران قدیم قرار داشتند. در شهر گلپایگان مناری به ارتفاع ۱۸ متر وجود دارد که در دوران گذشته شعله های فروزان آن در شب ها راهنمای کاروانیان بوده که به همین مناسبت به فانوس صحرا شهرت دارد. ارگ گوگد در زمان صلح به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته و با توجه به وضعیت و موقعیت خاص خود نسبت به کاروانسراهای مجاور محل استراحت کاروان تجار سرشناس و یا حاکمان و والی های سایر ایالات ایران بوده است. به گفته افراد مسن شهر گوگد، آقا محمد خان قاجارنیز در لشکر کشی های خود چند روزی را در این محل استراحت نموده است. ارگ تاریخی گوگد در زمان جنگ و یا حمله اشرار به عنوان دژ نظامی مورد استفاده قرار می گرفته و در روی درب ورودی شمالی قسمتی به عنوان شاه نشین وجود داشته است که هم اکنون به عنوان سوئیت ویژه مورد استفاده قرار می گیرد و حوض آبی در این شاه نشین وجود دارد که هر زمان درب توسط مهاجمین آتش زده می شد، محافظین با تخلیه آب حوض، آتش را خاموش می کرده اند. همچنین سوراخ هایی روی دیوار های مرتفع وجود دارد که از آن به عنوان سیستم ایمنی هشدار دهنده استفاده می شد به این صورت که کبوتر هایی را در این سوراخ ها اسکان می دادند که شب ها با بی قراری و سروصدای این کبوتران متوجه ورود مهاجمین توسط قلاب و یا نردبان می شدند. از طرفی چاهی در قسمت جنوب شرقی ارگ وجود دارد که نشان می دهد برای روزهای مقاومت فکر آب آشامیدنی نیز بوده اند. در روی درب ورودی دو درکوب وجود دارد که بزرگ‌تر را مرد کوب و کوچک‌تر را زن کوب می نامیده اند، که برعکس بقیه مناطق ایران زن کوب در سمت راست قرار می گرفته است. در ساختمان ارگ وجود زیر بنا در اطراف و فضای باز در وسط، همچنین وجود طبقات پایین و بالا نشان از معماری و کاروانسرایی دارد که بیانگر رعایت نظام طبقاتی در اجتماع آن روز می باشد. به این صورت که استر و استربانان در طبقه پایین و در مجاورت هم، بازرگانان و افراد شاخص در طبقات بالا مسکن می گزیده اند.
این فضاها پس از بازسازی هم اینک به عنوان مهمانسرا با امکانات مدرن شامل سوئیت های زیبا با سرویس های بهداشتی، رستوران، چایخانه سنتی، فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی، سالن های مختلف و مجموعه ای از مکان های تاریخی و تفریحی مورد استفاده قرار گرفته و همه روزه پذیرای سیل گردشگران ایرانی و خارجی می باشد.
امامزاده هفده تن
امامزاده هفده تن آرامگاه ۱۷تن از امامزادگان معصوم است که نزد مردم گلپایگان از جایگاه معنوی بسیار بالایی برخوردار است.
بقعه این امامزاده در قرن ۱۱ هجری در زمان شاه عباس اول صفوی بنا گشته است. بر طبق کتیبه کاشی کاری سر درب آن در سال ۱۰۳۲ هجری قمری به دستور امام قلی خان سردار معروف شاه عباس ساخته شده است. این بنای ۸ ضلعی دارای گنبد بسیار بزرگی است که تزئینات کاشی کاری گنبد و نقاشیهای زیر و سردر گنبد از زیباترین نمونه های هنری عهد صفوی است. بنای امامزاده هفده تن به همراه درب چوبی گره چینی آن و همچنین سر درب سنگاب و شیر سنگی آن مجموعه منحصر به فرد معماری دوره صفویه است. امامزاده هفده تن در مجاورت خیابان هفده تن قرارگرفته است.
جاذبه های طبیعی
شهرستان گلپایگان به دلیل قرار گیری در مجاورت رشته کوه زاگرس دارای آب و هوای نسبتا معتدل است. از جمله جاذبه های طبیعی آن رودخانه گلپایگان، سد گلپایگان( نخستین سد مخزنی خاکی و نخستین سد مدرن ایران است )دشت لاله های واژگون، منطقه گردشگری غرقاب، منطقه گردشگری وانشان و سرچشمه های آب است .
این هم جاذبه های گردشگری شهرما بود، که البته در بالا فقط عنوان تعدادی از این مناطق ذکر شد.
به اطلاع تمام هم وطنانی که قصد سفر به گلپایگان شهر با قدمت ما و گذراندن نوروز سال جدیدبا ما را دارند باید برسانم طی صحبت های که با رئیس میراٍث فرهنگی گلپایگان داشتیم ایشان عنوان کردند امسال مسئولیت کمیته استقبال از مسافران نوروزی بر عهده شهرداری گلپایگان قرار گرفته و با استقرار کمپ نوروزی در میدان قاضی‌زاهد و توزیع بسته‌های فرهنگی به استقبال مسافران و گردشگران نوروزی میرویم .و در ۳ ورودی شهرستان واقع در پلیس‌راه موته، میدان معلم و مقابل اداره راه و شهرسازی کمپ‌های راهنمای مسافران مستقر می شوند.
نوروز امسال نیز مانند سال‌های گذشته بازارچه صنایع دستی و سوغات شهرستان با فعالیت هنرمندان در پارک جنگلی دایر است، ضمن اینکه در محل مناره سلجوقی و ارگ گوگد نیز نمایشگاه‌های صنایع دستی برپا می‌شود.
فرماندار گلپایگان هم در این راستا خاطرنشان کردند شهرستان گلپایگان آمادگی لازم در راستای پذیرایی و اسکان مسافران غیربومی را تدارک دیده و در این خصوص هم از تمامی امکاناتی که موجود است، در جهت رفاه این مسافران در اختیار آنان قرار خواهد گرفت . در راستای اسکان مسافران ۹ واحد آموزشی در گلپایگان، گوگد، گلشهر و روستای سعیدآباد پیش بینی شده و کمپ هایی نیز برای استقبال از مسافرین در ورودی های شهر با همکاری ادارات راه و شهرسازی، هلال احمر، شهرداری و میراث فرهنگی و گردشگردی مهیا شده تا راهنمایی و هدایت های لازم به مسافرین داده شود.
فراست با تأکید بر اینکه سیاست مسئولین شهرستان بر تقویت فرهنگ میهمان نوازی است که در شهرستان گلپایگان هم ریشه دیرینه دارد، عنوان کرد: آنچه امکانات در شهرستان داشته باشیم، در جهت رفاه و آسایش مسافرین و میهمانان قرار خواهیم داد و به لحاظ اینکه این شهرستان دارای جاذبه های تاریخی و گردشگری در حدود ۲۰۰ اثر میراثی است، مسئولین ذیربط از جمله اداره میراث فرهنگی و گردشگری در راستای تهیه کاتالوگ گردشگری که به معرفی اماکن تاریخی، دینی و تفریحی خواهد پرداخت اقدام کرده اند.
منتظرتان هستیم…
