دکتر رشید جعفر پور
حوادثی در برخی از روزها رخ می‌دهد که می‌تواند سرنوشت ملتی را تغییر دهد و زندگی آنها را از مسیری عادی به مسیری خداپسندانه هدایت کند.17 شهریور سال 57 نیز یکی از این روزهاست.
گرچه در این روز تعداد زیادی ازمردم مظلوم و بی‌گناه توسط حکومت پهلوی به شهادت رسیدند، اما چون این واقعه مهم موجب خیزشی عمومی در سراسر ایران شد و تحولی عظیم در حوادث انقلاب اسلامی ایجاد کرد و زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی گردید، حضرت امام (ره) این روز را در تاریخ انقلاب بسیار تأثیرگذار می‌دانستند و آن را «یوم ا…» نامیدند .
درتحلیل انقلاب اسلامی دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که به دو بخش کلی تقسیم می‌شود؛ دیدگاه اول معتقد است، انقلاب اسلامی پدیده‌ای مقطعی است و حوادثی جزیی را در این مقطع حساس تاریخی و شکل گیری انقلاب اسلامی مؤثر می‌داند، اما دیدگاه دوم، نگاهی اصولی به انقلاب اسلامی دارد و معتقد است،انقلاب پدیده‌ای تدریجی می‌باشد که مجموعه عواملی از سال 42 تا سال 57 در شکل‌گیری آن تأثیر گذار بوده است. 17 شهریور سال 1357 را می‌توان نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی دانست، البته در 15 خرداد سال 1342 نیز کشتاری جمعی مشابه کشتار 17 شهریور سال 1357 صورت گرفته بود، اما دولت به خاطر اینکه عوام فریبی کند با مطرح کردن بحث فضای باز سیاسی و حمایت ازحقوق بشر به ظاهر در صدد جبران برآمده بود، اما در واقعه 17 شهریور هنگامی که حکومت راهپیمایی مردم در 16 شهریور را دید و متوجه شد حضورمردم جدی است، با اعلام حکومت نظامی و شعار آشتی ملی، ایجاد فضای باز سیاسی را کنار گذاشت و دست به قتل عام مردم زد.
بنابراین 17 شهریور سال 57 به این دلیل نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود که رژیم پهلوی در این تاریخ دست به تشدید کشتار مردم زده است . هنگامی که واقعه 17 شهریور در تهران اتفاق افتاد و خبر این واقعه از طریق رسانه‌ها واعلامیه‌هایی که از سوی حضرت امام (ره) وسایر علما صادر می‌شد، در سراسر کشور منتشر شد، از آن تاریخ تا پیروزی انقلاب اسلامی در دورترین نقاط کشور اعتراضها و فراتر از آن اعتصابهای متعددی در کارخانه‌ها، نهادهای دولتی و حتی نهادهای غیر دولتی رخ داد تا جایی که کنترل اعتصابها و اعتراضهای مردم از دست دولت خارج شده بود وهمین مسأله موجب شد مردم با شجاعت بیشتری با رژیم پهلوی مقابله کنند.
همگان می دانستند طرح فضای باز سیاسی از سوی حکومت پهلوی تنها یک شعار بود، زیرا در شرایطی این مسأله مطرح شد که هیچ تغییری در رویه این حکومت ایجاد نشده بود، به گونه ای که زندانیان سیاسی در زندان وامام خمینی (ره) و تعداد زیادی از انقلابیون وعلما در تبعید بودند، اما این واقعه فاصله بین مردم ورژیم را عمیق تر کرد ورژیم پهلوی نتوانست مردم را به شیوه‌های عوام فریبی آرام کند و مردم با جدیت هرچه تمام‌تر پای امام وانقلاب ایستادند.
واقعه 17 شهریور وکشتار مردم بی دفاع توسط رژیم پهلوی به اسطوره مقاومت و مظلومیت برای ملت ایران تبدیل و این مقاومت زمینه ساز وقایع مختلفی در سراسر کشور شد، به طوری که حتی نویسندگان خارجی از جمله «پیر بلانشه» و «نیکی کدی» نیز در کتابهای خود از واقعه 17 شهریور به عنوان نقطه عطفی در پیروزی انقلاب اسلامی نام برده اند که طی مدتی کوتاه، به اسطوره مقاومت و مظلومیت مردم ایران تبدیل شده است.
منبع: روزنامه قدس
