گلپایگان شهر امامزادگان

امامزادگان مدفون در شهرستان:

امامزاده سیدالاسادات(علیه السلام):

این بنا که مربوط به دوران قرن هشتم هجری است، دارای ایوان و غرفه‌های دو طبقه و گلدسته و گنبدی به بلندی ۹ متر است. تزئینات سمت شمال شرقی و جنوب شرقی این بقعه از نظر ظرافت کار شایان توجه می‌باشد. درسال ۱۳۵۴ شمسی یک خیابان جدید کنار این امامزاده و ساختمان مسجد جامع احداث گردیده‌است. بنا به نوشته اشعاری که برروی سنگ حک شده‌است و سنگ مزبور در طرف راست در ورودی بقعه می‌باشد، سه تن از فرزندان حضرت امام موسی کاظم (ع) به نام‌های: امامزاده اسحاق،امامزاده منصور و امامزاده رضا در آنجا مدفون اند. در این بقعه قبر دیگری منسوب به امامزاده یحیی فرزند حضرت امام علی النقی (ع) نیز قرار دارد. این بقعه در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار توسط مردی محتشم به نام حاج میرزا مهدی خان تعمیر و مرمت گردیده‌است. امثال فتحعلیشاه قاجار و همه کسانیکه برای سوءاستفاده از عواطف مذهبی مردم در ظاهر به اماکن متبرکه توجه می‌کردند، حتی در اشعاری که برای توصیف امامزادگان سروده شده، مدح خودشان را می‌افزودند.

امامزاده هفده‌تن(علیه السلام):

امامزاده هفده‌تن از ابنیه قرن یازدهم هجری است که در زمان شاه عباس اول صفوی احداث گردیده و به شماره ۲۹۰ آثار باستانی به ثبت رسیده است. بقعه هفده‌تن بر طبق کتیبه سر در آن در سال ۱۰۳۲ هجری قمری ساخته شده‌است. بر روی بنای هشت گوش گنبد کاشی کاری باشکوهی قرار گرفته‌است که از لحاظ ساختمانی و تزئین کاشیکاری بسیار جالب و زیبا است. در وسط حیاط هفده‌تن دم در ورودی کتیبه کاشی معرق نفیسی هست و دم در، چوب منبت کاری شده زیبایی به چشم می‌خورد که کار استاد عبدالحسین (پدر استاد علی آقا معظمی) است. روی این چوب، آیات قرآن و گل بوته به شکل پنجره احداث شده و از این حیث یکی از شاهکارهای منحصر به فرد دوران گذشته به شمار می‌رود. در داخل حرم (دور گنبد) کتیبه منظوم ارسی مفصلی در چاپلوسی و مدح شاه عباس اول صفوی نوشته‌اند. امامزاده هفده‌تن ۴ درب و ۳ سرراهی زیبا و با عظمت دارد که در اطراف آن کتیبه زیبایی به خط غیاث الدین علی جوهری شیرازی نوشته شده‌است. بقعه از جمله کارهای بسیار زیبای معماری عهد صفویه و به دستور سردار امامقلی خان ساخته شده‌است و دارای کاشیکاری معرق و منقوش و دارای کتیبه به خط کوفی است. طبق شجره نامه موجود در اداره اوقاف و هفده‌تن (که بی‌نیاز از نقد و پژوهش نیست)، افرادی که در این محل مدفون اند عبارتند از: امامزاده ابو الحسن فرزند امام حسن مجتبی (ع)، سلطان اسماعیل فرزند امام جعفر صادق (ع)، صالح و قاسم فرزندان جعفربن علی (ع)، عباس و حسین فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع)، شهربانو و حلیمه و صفورا دختران حضرت حضرت موسی بن جعفر (ع)، علی اکبربن علی بن حسین (ع)، محمد بن محسن بن علی بن حسین(ع)، محمود و محسن و عبدالله بن یحیی بن امام موسی الکاظم (ع)، موسی و مظفر فرزندان جعفر طیار، اسحق فرزند ابراهیم که مشخص نیست ابراهیم مزبور به کدام امام منتسب است. در گلپایگان شایع است که سرهای شهیدان (هفده سر) در شیراز به نزد حاکم وقت برده شده که با واقعیتهای تاریخی خوانایی ندارد.

بقعه ناصر بن علی(علیه السلام):

درقسمت شرقی هفده‌تن و در فاصله چند متری آن است. در مورد شهادت ناصربن علی شایعاتی وجود دارد که سنگدلی قاتلین او را می‌رساند. مردم می‌گویند کسانی که او را شهید کرده‌اند (شهریار و دار و دسته اش)، از ایادی خلیفه عباسی بوده‌اند و در نهایت بی رحمی ناصربن علی را زنده لای جرز دیوار گذاشته و شهید کرده‌اند. این بقعه نیز توسط امامقلی‌خان سردار لایق دربار صفویه ساخته شده که بعداً تعمیر گردیده‌است.

بقعه زیبای امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر(علیه السلام):

بقعه زیبای امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر(ع)، که جاذبه هایش کمتر از روستای معروف ابیانه نیست، در ۱۲ کیلومتری گلپایگان، در روستای وانشان (وانشون) قرار دارد که با توجه به کتیبه داخل حَرم، به قرن دهم هجری مربوط می‌شود. برفراز بقعه چهارگوش آجری گنبدی هرمی و دوازده ترکی کشیده شده‌است که از زیبائی خاصی برخوردار است. روی صندوق آیاتی از قرآن مجید نوشته شده و کلمه «صندوق شاه حسین فرید ونشکوه» دیده می‌شود. در میان دیدنی‌های وانشان (بابادودورشاه، لمبی، مورا، دزی، دیگا، کوه محد حیدر، قلعه جمال، حسن آباد، سدکرا، مقبره بهلون، برج حاج فرج الله و مزرعه امیریه) ـ امامزاده ابوالفتوح، جایگاه ویژه‌ای دارد. فضای داخلی گنبد (گنبذ) دارای یک صندوق چوبی منبت کاری شده بسیار نفیس است که در حال حاضر ضریح روی آن قرار گرفته است. زیر سقف چوبی نقاشی و خوشنویسی زیبایی با خط نستعلیق دیده می‌شود که کار استاد محمود نجار و استاد یوسف خوانساری است. درب قدیمی امامزاده ابوالفتوح که یکبار در سال ۱۳۰۹ زراندوزان یهودی به آن طمع کردند، شاهکار منبت کاری در زمان شاه تهماسب صفوی است. در متن عربی زیارتنامه این امامزاده (در سطر پنجم زیارتنامه که در حرم است)، کلمه فارسی شاهزاده به چشم می‌خورد. این زیارتنامه قدیمی، در سال ۱۳۵۱ با خط زیبای محمد صانعی خوانساری مجدداً خوشنویسی شده‌است.

بقعه باب شیخ / دره شهیدان / گوشه

در دامنه ارتفاعات کوه الوند در شمال شهر گلپایگان کمی بالاتر از معدن سرب بقعه ساده و بی الایش باب شیخ (بابا شیخ) قرار دارد. دره شهیدان و گوشه هم در همین مسیر است.

 صالح پیغمبر(علیه السلام):

این زیارتگاه در در قله کوه واقع شده‌است. در گذشته‌های دور راه برای صعود به قله کوه وجود داشته و امروزه از زیر قله به دامنه کوه شیبی بسیار تند مانند دیواره سنگی وجود دارد و صعود به آن یکی از مشکلات کوهنوردی است. در افواه شایع است که آجرها را پشت بز می‌بستند و از راهی که امروزه صاف و پرتگاه شده‌است به قله کوه حمل می‌کرده‌اند. در زیر کوهپایه، تخته سنگ عظیمی است که شبیه به شتر خوابیده‌است. مردم پاک و خوش قلب آنرا «ناقه صالح» می‌پندارند و جالب آن است که داستان مشهور سامسون و دلیله (درباره صالح پیغمبر) بین مردم رواج دارد.

 امامزاده عمران ابن علی(علیه السلام):

بقعه امامزاده عمران ابن علی در گوگد قرار دارد. در گوگد مردم معتقدند که این بقعه بسیار قدیمی است. درهای ورودی این بارگاه، ارزش زیادی داشته است و گویا در محل دیگری نگهداری می‌شود. این بنا در ۲۰ سال گذشته بازسازی شده‌است.

امامزاده ابراهیم سعید آباد گلپایگان :

امامزاده ابراهيم در روستاي سعيد آباد واقع است ، اين روستا با روستاي مجاور خود يعني سعيد آباد(10 كيلومتري غرب گلپايگان) به هم پيوسته است به نحوي كه مرزبندي و جداسازي آن مشكل است. امامزاده به خاطر مجاورت با سعيد آباد، امامزاده ابراهيم سعيد آباد ، شهرت يافته است.ساختمان امامزاده از خشت و آجر است و داراي ايواني اس كه سقف آن از نقاشي گل و بوته كه بازسازي شده پوشيده است. بقعه داراي گنبدي است كه سه پوسته است پوسته ي داخلي و مياني سالم مانده و پوسته سوم كه گنبد … آنرا تشكيل مي داده از ميان رفته و مردم خيرانديش روستا آن را از ورقه ي آهن ساخته و جايگزين گنبد قبلي نموده اند. گنبد بر گريوه ي هشت ضلعي قرار دارد. در صحن ورودي امامزاده كتيبه اي وجود دارد كه يكي از نفايس عهد صفوي به شمار ميرود . اين كتيبه اثر محمدرضا امامي ، خطاط به نام عصر صفوي به شمار مي رود كه به خط ثلث و در كمال مهارت و چيره دستي و زيبايي بر روي سنگ مرمري به ابعاد 66 در 90 سانتي متر كار شده است و سطح آن را به 7 قسمت  مساوي به عرض 10 تا 10.5 سانتي متر تقسيم كرده اند . محمدرضا امامي  و پسرش محمد حسن و نواه اش علينقي لا اقل در طول مدت قريب به يك قرن يعني از 1039 تا 1127 هجري قمري معروف ترين كتيبه نگاران بناهاي بزرگ ايران بوده اند.