چه کساني از حمله شيميايي در سوريه سود مي برند؟!

بي آن که قصد انکار زمينه هاي اجتماعي و سياسي بحران کنوني در سوريه را داشته باشيم، بايد تاکيد کنيم که رسانه ها رتبه اول نقش آفريني در اين بحران خونين را داشته اند. جديدترين نمونه آن همين موضوع حمله شيميايي به منطقه اي در نزديکي دمشق است. در اين روزها شبکه هاي جهاني مملو از تصاوير اجساد کودکان و شهرونداني بي گناه شده است که گفته مي شود قرباني استفاده از سلاح شيميايي شده اند. اين خبر از شامگاه چهارشنبه گذشته در صدر اخبار رسانه هاي جهان قرار گرفته است. اما گزارش جديد وزارت خارجه روسيه از واقعيت مهم اما تلخي پرده برداشته است. روز گذشته سخنگوي وزارت خارجه روسيه در نشستي رسانه اي تصريح کرد که تحقيقات اين کشور نشان مي دهد انتشار اخبار مربوط به حمله شيميايي به اطراف دمشق “پيش” از وقوع آن “آغاز” شده بوده است. روسيه صراحتا از يک برنامه از پيش تعيين شده براي اثرگذاشتن بر شوراي امنيت و همچنين بازرسان سازمان ملل درباره سلاح هاي شيميايي که هم اکنون در سوريه به سر مي برند، سخن گفته است. براي درک انگيزه هاي احتمالي چنين جنايتي، بايد اين رخداد را از 2 منظر تاثير گذاري بر بحران سوريه و همچنين تاثيرگذاري بر شرايط منطقه بررسي کرد.

استدلال هاي متعددي وجود دارند که نشان مي دهند دولت و ارتش سوريه منطقا دليلي براي استفاده از سلاح هاي شيميايي نداشته اند. از جمله اينکه دولت سوريه در حالي که ميزبان بازرسان سازمان ملل است و طبيعتا دارد تلاش مي کند تا به آن ها اثبات کند از سلاح هاي شيميايي استفاده نکرده است، دست به چنين جنايتي نمي‌زند. دولت سوريه ماه ها است که سعي مي کند خود را از اتهام کشتار مردم خودش تبرئه کند. از سوي ديگر منطقه اي که مورد حمله قرار گرفته نيز از جمله ميدان هاي درگيري شديد بين ارتش سوريه و مخالفان مسلح نيست. ارتش سوريه اگر قصد کشتار مخالفان اش را داشته باشد، در حال حاضر ميدان اصلي و استراتژيک درگيري هاي حمص و حلب است. مثال ديگر منطقه استراتژيک قُصير است که پيش از اين آزاد شد و دولت از سلاح هاي کشتار جمعي در آن استفاده نکرد. بنابراين دليلي ندارد که دولت سوريه از چنين منطقه اي که بي لحاظ ميداني ارزش نظامي ندارد، دست به چنين کاري زده باشد. به ويژه در شرايطي که اکنون در درگيري ها و تحولات ميداني کلي سوريه هم مجموعا ارتش سوريه غلبه دارد. البته هنوز جزئيات اين حمله و گزارش هاي رسمي درباره آن منتشر نشده است، اما بدون ترديد يکي از جدي ترين احتمال ها اين است که مخالفان با چنين کاري قصد تاثيرگذاري بر بازرسان و جهت دادن به پرونده سوريه در شوراي امنيت را داشته باشند. بنابراين باز هم با نمونه جديدي از ترکيب پروپاگانداي شديد سياسي و جنايت عليه مردم بيگناه روبرو هستيم. به نظر مي رسد مخالفاني که گزارش هاي متعدد بين المللي از ارتباط سازماني آن ها با القاعده و گروه هاي تکفيري حکايت دارد، بار ديگر دست به جنايتي جديد زده اند. گروه هايي که پيش از اين نيز در منطقه خان العسل از سلاح شيميايي استفاده کرده اند و همچنين ويدئوي به دندان کشيدن قلب سرباز سوري توسط آن ها هم شهرت تاريخي پيدا کرده است.

اما علاوه بر انگيزه هاي اصلي براي تاثيرگذاري بر تحولات داخلي و بين المللي سوريه، اين خبرِ فراگير بر ديگر تحولات منطقه هم اثر داشته و دارد. اين اتفاق را همچنين بايد همراه با بمب گذاري خونين روز گذشته در طرابلس لبنان، پرتاب موشک هاي گردان هاي عبدا… عزام به سرزمين هاي اشغالي و حمله هوايي ارتش رژيم صهيونيستي به جنوب لبنان ارزيابي کرد. گردان هاي عبدا… عزام، گروه شبه نظامي شناخته شده اي است که در 2 سال بحران نظامي سوريه نيز نقشي جدي در ضربه زدن به ارتش اين کشور داشته است. (پيش از اين به تفصيل در ويژه نامه نوروزي 1392 روزنامه خراسان به نقش گردان هاي عبدا… عزام در درگيري هاي سوريه پرداخته ايم.) به نظر مي رسد بزرگترين نتيجه اين رخدادها را علاوه بر ريختن خون صدها تن در سوريه و لبنان، بايد تغيير در جهت تمرکز رسانه هاي منطقه بدانيم. جهت گيري رسانه هاي جهاني در روزهاي اخير به روشني از مصر به سوي سوريه و لبنان تغيير کرده است. در پي اين رخدادهاي خونبار، نبرد رسانه اي العربيه و الجزيره در موضوع مصر نيز به يک همراهي و هم صدايي در مورد سوريه تبديل شده است. شبکه الجزيره در روزهاي گذشته در حمايت از اخوان المسلمين و هواداران آن ها، در نزاع با شبکه العربيه بود که از مواضع ارتش مصر و دولت موقت کودتا حمايت مي کرد. در اين روزها عربستان نيز به عنوان بازيگر اصلي منطقه اي در بحران مصر تحت فشار شديد افکار عمومي جهان و همچنين انتقادهاي ديپلماتيک بود. اما حالا بار ديگر رسانه هاي عربي با يکديگر همصدا شده اند. از دست رفتن جان افراد بي گناه که تعداد آن ها بين 500 تا 1000 نفر برآورد مي شود، کاري کرده است که رسانه هاي محور ضدسوري با کودتاي خونين در مصر خداحافظي و بار ديگر به بشار اسد سلام کنند!