آیا اگر بی بی سی فارسی ده ها ساعت از برنامه ها و صفحات سایت خود را به حادثه ای تاریخی اختصاص داد، نباید چرایی آن را بررسی نمائیم؟ اگر این شبکه صداقت و شفافیت دارد، چرا از دخالت خود و دولتش، عذرخواهی نمی کند؟
بی بی سی فارسی (BBCPersian) که رادیوی آن قدمتی 74 ساله دارد و و از فعالیت تلویزیون آن بیش از چهار سال می گذرد، از آن دسته رسانه هایی است که گرچه شعار “رسانه حرفه ای” “رسانه آزاد” “رسانه بی طرف” و “اطلاع رسانی شفاف” را مطرح می کند؛ اما در واقع در راستای منافع دولت انگلستان، خبرها و حوادث تاریخی را بزرگنمایی یا کوچک نمایی می نماید.
برای این ادعا شواهد بسیاری وجود دارد؛ از جمله آن که رسانه دولت انگلستان در اوج بیداری اسلامی، در مواجهه با انقلاب مردم بحرین یا سکوت می کرد یا تنها خبری چند ثانیه ای پخش می کرد این نوع پوشش خبری را بگذارید کنار خبرهای سوریه که حتی با شخص شورشی که جگر سرباز سوری را درآورد و به دندان گرفت، مصاحبه کردند. یا جهت جلب رضایت ملکه انگلستان، جشن شصت سالگی سلطنت وی و تولدش یا نتیجه دار شدنش را برای یک هفته و بیشتر، در صدر اخبارش قرار می دهد. نمونه دیگر عملکرد بی بی سی در جریان فتنه 88 است که برای بزرگ نمایی و کمک به ناآرامی در گوشه ای از تهران، ماه ها خبر، تصویر، گزارش و حتی فیلم و مستند از این شبکه پخش شد.
اما نکته ای که موجب نوشتن این نوشتار شد، پوشش گسترده تلویزیون، رادیو و سایت بی بی سی فارسی از کودتای آمریکایی – انگلیسی 28 مرداد است. بی بی سی فارسی در فاصله دوشنبه تا پنج شنبه هفته ای که گذشت ده ها گزارش، مستند و مصاحبه از این شبکه پخش شد و سایت بی بی سی فارسی هم صفحه ای ویژه به کودتای 28 مرداد اختصاص داد؛ اما چرا؟
شعبان بی مخ در کنار محمد رضا پهلوی
این شیوه اطلاع رسانی از کودتایی که پس از شصت سال آمریکا و انگلیس به دخالت خود در آن اذعان کرده اند، جای سؤال های فراوان دارد؛ آن هم از رسانه ای که پای خودش هم در این ماجرا به روشنی دیده می شود. هدف بی بی سی فارسی از پوشش گسترده کودتای 28 مرداد چه بوده است؟ آیا این شبکه بدون هدف و تنها برای اطلاع رسانی شفاف و آزاد ساعت ها آنتن خود را به این موضوع اختصاص داده است؟ …..
بررسی همه ابعاد این مسأله و اهداف بی بی سی فارسی از این حجم از مقاله و مستند و…برای کودتایی که خودش در آن نقش داشته است در یک مقاله و چند سطر امکان پذیر نیست. تنها به برخی نکات اشاره می کنیم و قضاوت را برعهده مخاطبین محترم می گذاریم:
1. در برنامه های پخش شده و مطالب نوشته شده در بی بی سی فارسی، مطابق روال گذشته این شبکه، دوگانگی و دوپهلویی دیده می شود. هم از مصدق تمجید می کنند و هم او را تخریب می کنند، از طرفی علماء به سکوت متهم می شوند و از طرف دیگر متهم می شوند به همراهی با کودتاگران، در خبری به نقش بیگانگان اشاره می شود اما در مستندی دیگر نقش دولت های خارجی کمرنگ جلوه داده می شود.
خاصیت این شیوه اطلاع رسانی دوگانه، شبهه پراکنی در ذهن مخاطب است به طوری که مخاطب در نهایت به واقعیت موضوع علم پیدا نمی کند و کودتایی مثل 28 مرداد به مسأله ای عادی و پیش پاافتاده تبدیل می شود که نظرات مختلفی درباره آن مطرح است و نمی شود نظر دقیقی درباره آن مطرح کرد.
2. اعتراف رسمی به دخالت آمریکا و انگلستان در کودتای 28 مرداد پس از چند دهه در برنامه های بی بی سی فارسی به چه معناست؟ جالب آن جاست که کشورهای غربی تا یک دهه قبل دخالت خود را منکر می شدند؛ اما اکنون بدون آن که از مردم ایران عذرخواهی کنند به نقش خود در کودتا اعتراف می کنند. اعتراف بدون عذرخواهی چه فایده ای دارد؟ این کشورها در فتنه 88 هم قصد براندازی جمهوری اسلامی را داشتند و اکنون هم برای سال های بعد برنامه ریزی می کنند؛ این که 60 سال بعد اعتراف کنند چه سودی دارد؟ چرا آمریکا و انگلیس به خود اجازه می دهند در امور داخلی ایران دخالت کنند و بعدها در حالی که خود در حال توطئه هستند اتفاقات سال های قبل را به گردن دولت های پیشین خود بیندازند؟
انتشار بخش کوچکی از سند دخالت آمریکا و انگلیس پس از 60 سال/ سه روز قبل
این گفته “سام فال” از دیپلمات های پیشین بریتانیا در ایران را بخوانید که بی بی سی فارسی پخش کرده است: «به طور کلی ایرانیان جذاب هستند؛ اما قابل اعتماد نیستند. منظورم این است که نمی شود روی آن ها حساب کرد. ولی ما موفق شدیم؛ یعنی شانس آوردیم و آدم های [اوباش و چماق داران] قابل اعتمادی [برای کودتا] در میان آن ها پیدا کردیم.»
عجیب تر آن که یک مقام آرشیو امنیت ملی آمریکا در گفت و گو با بی بی سی فارسی، به جای عذرخواهی از ملت ایران، افشای سند دخالت آمریکا در کودتا پس از 60 سال را نشان دهنده “شفافیت دولت آمریکا و غرب” می خواند!
وی همچنین مدعی شده است بخش زیادی از اسناد به دلیل کمبود جا در بایگانی گم شده است [!] و بخش هایی از این سند منتشر شده هم تیره شده است؛ چون بخش های تیره شده، برخلاف منافع ملی آمریکا بوده اند و ممکن است کشور دشمن[ایران] سوءاستفاده کند.
3. مهم ترین هدف بی بی سی فارسی این بوده است که تصویر دلخواه خود از این کودتا را به نمایش بگذارد. ممکن است در برنامه های فراوان خود به جنبه های مختلف این حادثه تاریخی اشاره کرده باشد؛ اما در نهایت ذهن مخاطب را به سمت و سویی می برد که خود می خواسته است. به عنوان مثال بی بی سی فارسی به نقش خود در این کودتا اعتراف می کند اما عذرخواهی نمی کند بهانه اش هم این است که مجبور به اطاعت از دستگاه حکومتی بریتانیا بوده و هست.
موضوع دخالت بی بی سی فارسی در فتنه 88 هم واقعیتی دیگر است که نیاز به نوشتاری مستقل دارد. شاید اگر تا 60 سال دیگر بی بی سی فارسی وجود داشته باشد به دخالتش در فتنه 88 هم اعتراف کند و برای آن صدها برنامه بسازد؛ البته بدون عذرخواهی.
4. یکی دیگر از اهداف بی بی سی فارسی در این حجم از برنامه سازی، تغییر دادن واقعیت های کودتا به خصوص در زمینه نقش بیگانگان و عملکرد علمای بزرگ بوده است. در حالی که هر تاریخدان مستقلی، نقش علمای بزرگی همچون آیت الله بهبهانی و کاشانی در استقلال کشور و ملی شدن صنعت نفت را می داند اما بی بی سی فارسی این حقیقت را معکوس جلوه می دهد. مرحوم آیت الله کاشانی بارها به آقای محمد مصدق، نامه های دلسوزانه نوشت و به او هشدار داد در دام غرب گرفتار نشود؛ اما بی بی سی فارسی حقایق را می پوشاند و کار را تا آن جا پیش می برد که گزارشگرش می گوید:
«چهره های سرشناس روحانی در کودتا نقش داشته اند؛ از جمله آیت الله بهبهانی، آیت الله بروجردی و به ویژه آیت الله کاشانی. روحانیت با “سیا” ارتباط داشته و برای فرار از کمونیستی شدن ایران با غرب همکاری می کرد.»[!]
یا “هما سرشار” روزنامه نگار غربی ادعای عجیب دیگری را مطرح می کند که شاید جز او و بی بی سی فارسی تاکنون هیچ مورخی چنین ادعایی را مطرح نکرده باشد: «شعبان جعفری نوچه آیت الله کاشانی بود. وقتی رابطه آیت الله کاشانی با مصدق به هم خورد به او دستور داد به خانه مصدق بریزند…البته شعبان جعفری آن روز در زندان بود بنابراین از زندان عده ای را مأمور این کار کرد.»[!]
محل دفن شعبان بی مخ در لس آنجلس
همان طور که گفتیم بررسی همه جوانب اهداف ومنافع بی بی سی فارسی از پوشش گسترده کودتای آمریکایی – انگلیسی که خود هم در آن نقش پررنگی داشته، در یک نوشته و مقاله، ممکن نیست؛ بنابراین توجه مخاطبین و خوانندگان عزیز را به دقت و تأمل بیشتر در این زمینه جلب می کنیم.
